Voor volwassenen is naar het toilet gaan de normaalste zaak van de wereld, maar voor kinderen kan het soms heel anders voelen. Het toilet kan ineens een grote en onbekende plek zijn die spanning oproept of zelfs actief wordt vermeden. Veel ouders schrikken daarvan en vragen zich bezorgd af waar die plotselinge weerstand vandaan komt.
Kinderbekkenfysiotherapeut Steffie Schoenmakers ziet dit regelmatig in haar praktijk en legt uit wat er precies gebeurt en nog belangrijker: hoe je als ouder een kind weer op weg helpt.
Wat is toilet refusal syndrome?
Volgens Schoenmakers gaat het om een patroon waarbij een kind weigert om te plassen of te poepen op het toilet. “Toilet refusal syndrome is een situatie waarbij een kind weigert om op het toilet te plassen of te poepen, terwijl het lichamelijk wel zindelijk kan worden of is.” Het gedrag wordt meestal veroorzaakt door spanning of een nare ervaring. Denk aan pijn bij het poepen door verstopping of een toilet dat te groot en te hoog voelt.
Soms is er helemaal geen duidelijk aanwijsbare reden. Een verandering op school, toiletstress in een nieuwe omgeving of net iets teveel nadruk op zindelijkheid kan al genoeg zijn om weerstand op te roepen. Wat begint als een moment van angst kan zo uitgroeien tot een patroon.
De rol van angst en spanning
Veel kinderen koppelen een pijnlijke ervaring aan het hele toiletbezoek. “Andere kinderen vinden het toilet zelf spannend," legt ze uit. Ook veranderingen in de omgeving of teveel druk rondom zindelijkheid kunnen het gedrag versterken.” Wanneer een kind eenmaal bang is, zal het de ontlasting ophouden. Het lichaam reageert daarop met hardere ontlasting en dat maakt de eerstvolgende poging nog pijnlijker. "Zo ontstaat een vicieuze cirkel."
Wat kun je als ouder doen?
Het belangrijkste is dat de sfeer rondom het toilet ontspannen blijft. "Als ouder helpt het vooral om de druk eraf te halen en een ontspannen sfeer te creëren. Dwingen werkt averechts: beloon liever het proberen en meewerken dan alleen het resultaat”, tipt ze. Een kind dat geen druk voelt, durft weer te experimenteren en krijgt meer controle over het proces.
Daarnaast is een goede houding essentieel. Een veilig en stabiel gevoel op de wc maakt het makkelijker om de bekkenbodem te ontspannen, zegt de kinderbekkenfysiotherapeut. “Dat wil zeggen met voeten op een krukje, knieën iets hoger dan de heupen en eventueel een brilverkleiner.”
Let op signalen van verstopping
Schoenmakers waarschuwt voor verstopping. Dit speelt namelijk vaak een hoofdrol bij toiletweigergedrag. Pijn betekent stress en stress betekent vermijden. “Let goed op verstopping, want pijn is een belangrijke reden voor weigeren. Bij signalen zoals harde keutels, buikpijn of smeersporen in de broek is het verstandig om de huisarts te betrekken.” Met de juiste medicatie kan ontlasting weer zacht worden, waardoor de spanning snel afneemt.
Wanneer schakel je hulp in?
Soms loopt een gezin vast. Het lukt niet meer om het patroon te doorbreken en de frustratie loopt op. In dat geval is professionele begeleiding zinvol. “Wanneer de weigering langer aanhoudt, er spanning of angst is of als ouders het gevoel hebben vast te lopen, kan een kinderbekkenfysiotherapeut helpen.” Zo’n therapeut kijkt naar het plas- en poeppatroon en naar de dagelijkse gewoontes. Samen met kind en ouders wordt stap voor stap toegewerkt naar vertrouwen in het toilet. Vaak gaat het dan snel beter. “Meestal gaat het vanzelf over en is het gewoon een fase.” Het toilet refusal syndrome is geen teken dat een kind iets niet wil, maar dat het iets nog niet durft. Met rust, steun en de juiste aanpak kunnen kinderen hun vertrouwen terugvinden.
Wil jij graag jouw verhaal over je bevalling, baby, vruchtbaarheidstraject of iets anders delen op BabyBytes? Dat kan via dit formulier. Wie weet staat jouw verhaal binnenkort (anoniem) op de site!
Demi Schoenmakers is moeder en online redacteur voor onder andere BabyBytes, Libelle en Women's Health. Met een scherp oog en een luisterend oor zoekt ze naar verhalen die de lezer prikkelen. Of het nu gaat om gezondheid, lifestyle of opvoeding; ze probeert haar artikelen op een toegankelijke en boeiende manier over te brengen.
Reageer op dit artikel
reacties (0)