Een peuter die krijst, stampt of zich op de grond laat vallen, kan je als ouder flink uit het veld slaan. Toch is het volgens opvoedcoach Annelies Bobeldijk helemaal niet zo vreemd dat jonge kinderen zulke explosieve emoties laten zien.
Ze legt uit waarom dit gedrag erbij hoort en hoe je als ouder het beste kunt reageren.
Waarom peuters zo vaak ontploffen
Peuters zitten in een levensfase waarin alles nieuw is. Letterlijk alles. Volgens Annelies Bobeldijk van WOW! Opvoedcoaching leren kinderen in de eerste vijf jaar zó veel dat een groot deel van wat een volwassene kan, in die periode al wordt gevormd. "Kinderen lopen de hele dag tegen hun eigen onvermogen aan. Ze willen iets en het lukt niet of het mag niet. Dat botst voortdurend en dat frustreert nogal.”
Om dit voor ouders begrijpelijk te maken, gebruikt ze een herkenbare vergelijking: “Als jij een printer probeert te installeren en het lukt steeds niet, dan ben je ook in staat om dat ding uit het raam te gooien. Alleen wij kunnen dan denken dat we die printer maar even laten. Voor een kind bestaat die uitweg nog niet.”
Hoe ga je om met veel driftbuien?
Wanneer je merkt dat je kind regelmatig heftig reageert, kan het helpen om eerst naar de basis te kijken. “Bedenk dat dit gedrag voortkomt uit alles wat een kind nog moet leren. Kijk waar je rust kunt inbouwen. Veel kinderen gaan van opvang naar opa en oma en komen daarna thuis bij hun ouders en iedereen wil van die ene dag graag iets bijzonders maken. Dat hoeft helemaal niet. Hou het klein.” Rust en voorspelbaarheid verminderen de kans op overprikkeling. En minder overprikkeling betekent vanzelf minder driftbuien.
De wereld is voor peuters dus intensief genoeg. Zelfs zonder extra uitstapjes of activiteiten is er al meer dan genoeg prikkeling. “Ouders plannen vaak elk vrij moment vol, maar dat doen we vooral voor onszelf,” legt ze uit. “Het gewone leven is al uitdagend genoeg voor een kind.”
Wat te doen op het moment zelf?
Het lastigste moment is natuurlijk wanneer de driftbui al in volle gang is. Op zo’n moment zijn ze ontroostbaar en lijkt niets te helpen. Je kunt dan als ouder het gevoel hebben dat je iets moet doen, maar volgens Bobeldijk werkt dat vaak juist tegen je. “Als een kind echt hysterisch is, dan is hij niet te bereiken. Alles wat je zegt voelt voor hem als extra olie op het vuur.” Veel ouders proberen dan rustig uit te leggen wat er gebeurt of begripvol te praten. Dat is goed bedoeld, maar meestal te vroeg. “Begrip tonen is belangrijk maar je moet het juiste moment afwachten. Midden in een sterke emotie denkt een kind niet rationeel. Elke goede bedoeling is dan gewoon nog een prikkel erbij.”
Dus wat moet je dan wél doen?
Blijf fysiek dichtbij, maar houd je woorden en handelingen tot een minimum. Je hoeft niet weg te lopen, maar je hoeft ook niet te blijven praten. Je aanwezigheid op zichzelf is vaak al genoeg. Sommige kinderen willen tijdens zo’n bui niet aangeraakt worden, anderen zoeken juist nabijheid. Kijk wat jouw kind op dat moment aankan.
Zorg voor veiligheid. Leg gevaarlijke spullen weg of zorg dat je kind zich niet kan bezeren als hij wild beweegt. Je hoeft de driftbui niet te stoppen, alleen te zorgen dat hij veilig kan uitrazen. Adem rustig en blijf zelf zo rustig mogelijk. Jouw eigen kalme houding werkt vaak sterker dan woorden. Een rustige ademhaling en een ontspannen lichaam geven je kind het signaal: hier is geen paniek, je mag je emoties hebben.
Geef je kind de tijd om te zakken. De opvoedcoach benadrukt hoe belangrijk dat is. “Gun je kind heel even de tijd om tot zichzelf te komen," legt ze uit. Vaak zie je op een gegeven moment dat de spanning iets zakt: het huilen wordt minder fel, de ademhaling rustiger. Dát is het moment waarop je voorzichtig opnieuw contact kunt aanbieden. "Soms is wat vijf minuten geleden niet werkte, ineens wel mogelijk.” Bied daarna pas nabijheid of woorden aan. Vraag bijvoorbeeld: “Wil je even bij me komen zitten?” Of: “Zal ik je helpen?” Op dat moment kan je kind je wél horen en voelt steun niet meer als extra prikkel.
Driftbui in de supermarkt
Een driftbui in het openbaar voelt voor veel ouders extra ongemakkelijk. In zulke situaties gaat het er vooral om dat je doet wat op dat moment haalbaar is. “Je kunt in de supermarkt vaak niet uitgebreid reageren zoals thuis. Soms moet je gewoon zeggen dat hij meegaat, punt," zegt Bobeldijk. "Pas als je het thuis goed in de vingers hebt, lukt het op zulke plekken ook beter.”
Wanneer houdt dit gedrag op?
Veel ouders hopen dat de driftbuien verdwijnen zodra hun kind geen peuter meer is. Helaas werkt het niet helemaal zo. “Driftbuien zijn normaal tot een jaar of acht,” zegt ze. Peuters, kleuters en jonge kinderen bouwen langzaam steeds sterker gedrag op om met moeilijke situaties om te gaan. “Ik vergelijk het met een brug bouwen. De eerste keer is het een slinger aan een touw. Elke herhaling maakt de constructie steviger. Zelfs een zesjarige heeft nog geen sterke brug gebouwd.”
En vergeet niet dat ook ouders nog weleens hun geduld verliezen. “Je hebt zelf zo'n dertig jaar gehad om te oefenen en zelfs dan lukt het niet altijd. Verwacht dus niet dat een jong kind het al perfect kan.”
Wil jij graag jouw verhaal over je bevalling, baby, vruchtbaarheidstraject of iets anders delen op BabyBytes? Dat kan via dit formulier. Wie weet staat jouw verhaal binnenkort (anoniem) op de site!
Demi Schoenmakers is moeder en online redacteur voor onder andere BabyBytes, Libelle en Women's Health. Met een scherp oog en een luisterend oor zoekt ze naar verhalen die de lezer prikkelen. Of het nu gaat om gezondheid, lifestyle of opvoeding; ze probeert haar artikelen op een toegankelijke en boeiende manier over te brengen.
Reageer op dit artikel
reacties (0)