Misschien was je vandaag wel geboren

'Misschien was je vandaag wel geboren'

dinsdag 25 januari 2011 | 11:00 | Laatst bijgewerkt op: dinsdag 25 januari 2011 | 11:30

 
 

Een kindje dat een ernstige afwijking heeft. Een afgebroken zwangerschap. Een Bredaas stel verwerkte die ervaring tot een aangrijpend boek.

Twintig weken is Yvonne Gebbe zwanger als ze, samen met haar partner David Rozemeyer, naar het Amphia Ziekenhuis in Breda gaat voor een echo.

Ze kijkt ernaar uit. Voelt zich goed. Net terug uit Italië is ze bruin, gezond, energiek. 'Ik ga je zien', schrijft ze opgetogen in haar dagboek.

David is fotograaf. Hij heeft zijn camera bij zich. Hij maakt foto's. Een portret van Yvonne vlak voor de echo. Ze lacht.

En dan verandert alles.

Er is iets niet goed met het kindje. De maag zit naast het hartje. Er zit een opening in het middenrif. De organen die gewoonlijk in de buikholte zitten, zijn naar de borstholte geschoven. Hernia Diafragmatica, heet dat in medisch jargon. Yvonne voelt de grond onder zich wegzakken.

Er volgen onderzoeken. Er is zorg over de longetjes. Een echo van een uur in Rotterdam. Heel pijnlijk om naar te kijken. Elk ribbetje is te zien. En dan het gesprek, de kansen, de wetenschap dat, mocht het kindje in leven blijven, er een lange weg vol ziekenhuisopnamen volgt. Yvonne en David staan voor een onmenselijke beslissing. Uiteindelijk valt het besluit. De zwangerschap wordt afgebroken.

Op 2 oktober 2003 bevalt Yvonne om 21.41 uur van een zoontje. Knoet, zoals ze hem speels tijdens de zwangerschap genoemd hadden. Hij is 23 weken oud.

Wat volgt, is paradoxaal. Er is verdriet, maar tegelijkertijd ook een merkwaardige schoonheid. Er is een kindje geboren. Yvonne schrijft: 'Ik ben moeder geworden. Want dat is wat gebeurt bij een bevalling, ook al is mijn kindje dood. Zo klein en dan al zo mooi afgewerkt. Met nageltjes, teentjes, tepeltjes, alles.'

Knoet blijft achter in het ziekenhuis. Bij haar vertrek voelt Yvonne bij elke stap die zij zet de verwijdering. 'Alsof een elastiek wordt uitgetrokken tussen mij en mijn kind. Het is moeilijk om door te lopen, alsof er iets scheurt in mij', schrijft ze.

Later gaan ze terug. Bakeren het kindje in, doen het in een mandje en nemen afscheid.

Yvonne wacht een zware periode. Hoewel zij achter haar beslissing blijft staan, voelt ze zich heen en weer geslingerd tussen emoties. Schuldgevoel, verdriet, rouw, wanhoop, berusting.

Er volgen de weken voor de uitgetelde datum. "Op 27 januari zou Knoet geboren moeten worden." En er volgen de weken erna. Een duistere tijd, die zo ingrijpend is, dat Yvonne zelfs ongemerkt haar haar begint uit te trekken. Trichotillomanie, heet dat.

"De gebeurtenis is de heftigste die ik ooit meemaakte", vertelt ze nu. Eén waarvan de verwerking een lange tijd in beslag nam. Waarvoor ze uiteindelijk steun zocht bij een haptotherapeut. Daar slaagt ze er langzaam in om haar verdriet te accepteren. Daar ook wordt de knoop doorgehakt: Yvonne gaat een boek maken. Het Knoetboek.

Makkelijk blijkt dat niet. Yvonne zoekt, ziet de talloze foto's die David maakte, herbeleeft alles, zoekt feiten op, leest haar dagboeken na. En voelt.

Ze maakt het boek voor Knoet, voor David, voor zichzelf. "Maar ook voor anderen. Ik wil het anderen laten zien. Dit is mijn kind. Dit is de impact die de gebeurtenis op mij heeft."

Yvonne weet dat er meer vrouwen zijn die net als zij noodgedwongen hun zwangerschap afbraken. Iets dat onder invloed van de huidige prenatale onderzoeken steeds vaker voorkomt.

Toch wordt er nog weinig over gesproken, wordt het leed dat ermee gepaard gaat niet door iedereen erkend. En is er ook niet altijd het begrip. Laat staan tact.

Yvonne werkte lang aan het boek. Niet constant. Soms lag het maanden stil. Toen zij opnieuw zwanger raakte, bijvoorbeeld. In 2006. Toch groeide het boek gestaag. Tot het af was, goed was. Klaar.

Het werd een toegankelijk werk, met korte teksten, dagboekfragmenten, emoties. Maar vooral ook met veel beeld. Veelzeggend beeld. Drie dummy's maakten David en Yvonne. Eén voor thuis in de kast. Twee om te laten lezen. Het rouleerde in Breda.

Yvonne: "Uiteindelijk ben ik ermee naar 'het weekend van het fotoboek' gegaan in het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam. In tien minuten mocht ik een presentatie houden. Dat bracht me in contact met uitgeverij d' Jonge Hond. Die zag er wat in. Nu, een jaar later, komt het uit."

Het is niet precies hetzelfde als het origineel. Dat bleek te dik, te gedetailleerd. De Bredase ontwerper Pepijn Zwart ging ermee aan de slag, gaf het opnieuw vorm. Tot er een werk ontstond dat precies goed was. Een krachtig kijk- en voelboek.

Precies in het midden is Knoet te zien. Op Japanse bindwijze is hij afgedrukt op een dubbele, afgesloten pagina. Er is een kartelrand als van een postzegel. Wie wil, kan de pagina's openen. Het hoeft niet. Het is een keuze.

De pagina's tonen een heel klein kindje. Puntgaaf van buiten. De inwendige chaos verborgen. Zoals het steentje dat een vriendin aan Yvonne gaf vlak voor de bevalling. Een steentje met een opengebarste lijn. Onzichtbaar ingepakt in een doekje.

Donderdag is de presentatie van het boek. Op 27 januari. Precies zeven jaar nadat Knoet was uitgerekend. 'Misschien was je vandaag wel geboren...' heet het. Yvonne: "Ik ben er blij mee. Ik heb twee kinderen. Het ene is een meisje, het andere een boek." Knoet, een zoontje dat ze niet vergeet. Nooit.

Uitgeverij d' Jonge Hond, 24,95 euro. www.dejongehond.nl